Anababa | Expertise voor Ouders

© Copyright Applinet Bron: https://www.anababa.nl

Straffen

Straffen is één van de opvoedmiddelen die je als ouder tot je beschikking hebt. Maar kijk er wel mee uit. Het is een krachtig middel dat je beter niet te vaak kunt inzetten.

Straffen als opvoedmiddel

Soms weet je het even niet meer en zie je straf als de enige manier om je kind te laten weten dat zijn of haar gedrag onacceptabel is. Straf kan vanalles zijn: een afkeurende opmerking, het afnemen van een bepaald speelgoed of voorrecht (bijvoorbeeld geen televisie kijken), je kind naar zijn kamer sturen, hem een klap geven.

Geef niet te vaak straf

Straf geven is een duidelijk middel, maar het is ook een paardenmiddel dat je niet te vaak moet inzetten. In zijn boek Mensenkinderen! noemt ontwikkelingspsycholoog Steven Pont een aantal redenen waarom je je kind beter niet te vaak en te heftig kunt straffen.

Straffen is slecht voor het zelfbeeld van je kind

Als je je kind straf geeft, bedoel je daarmee dat je zijn gedrag afwijst. Maar voor je kind voelt het alsof je hem als persoon afwijst. Hij kan dat onderscheid tussen zijn gedrag en zijn persoon (nog) niet maken. Wanneer jij hem straft, krijgt hij een slecht gevoel over zichzelf, denkt dat hij niet deugt. Heeft hij dat gevoel maar vaak genoeg, dan kan het idee blijven hangen dat hij inderdaad een naar kind is. Op die manier heeft (veelvuldig) straffen een negatief effect op zijn zelfbeeld.

Je kind bouwt minder snel een eigen geweten op

Als je je kind vaak straf geeft, dan past hij zijn gedrag aan omdat hij de straf wil ontlopen. En niet omdat hij begrijpt waarom hij iets niet mag doen. Op den duur, zegt Steven Pont, gaat zijn geweten daardoor minder goed functioneren. Het is erg belangrijk dat je kind zelf het vermogen ontwikkelt om af te wegen welk gedrag wel en niet acceptabel is. Veel straffen is dus niet goed voor deze ontwikkeling.

Slaan is nooit goed

Je kind slaan ziet Pont als een echte pedagogische zonde. Niet alleen omdat slaan wijst op machteloosheid, maar omdat kinderen die vaker dan één keer per maand geslagen worden, later zelf ook problemen krijgen met hun eigen agressie. Zo leren ze niet dat slaan onacceptabel gedrag is.

Negatieve aandacht is ook aandacht

Straffen is een vorm van negatieve aandacht. En kinderen hebben - in tegenstelling tot volwassenen - liever negatieve aandacht dan helemaal geen aandacht. Dus het is best mogelijk dat je zoon of dochter ongewenst gedrag gaat vertonen om aandacht van jou te krijgen, in wat voor vorm dan ook. Het negeren van dat ongewenste gedrag is daarom in sommige gevallen beter dan het bestraffen ervan.

Je hebt er steeds meer van nodig om hetzelfde effect te bereiken

Straf is onderhevig aan inflatie: je hebt er steeds meer van nodig. Als jij elke dag acht keer boos wordt op je kind, zal ze daar na verloop van tijd niet meer zo van onder de indruk zijn. Iedere keer moet jij dus een stapje verder gaan om nog resultaat te boeken bij je kind.

Tips voor het juiste gebruik van straf

  • Beloon je kind veel vaker dan dat je hem of haar straft. De hersenen van je kind zijn namelijk veel gevoeliger voor beloning dan voor straf.
  • Gebruik nooit vernederende of fysieke straffen. Die zijn funest voor het zelfbeeld van je kind.
  • Slaan is een pedagogische zonde. Doe dat dus nooit.
  • Geef altijd een duidelijke uitleg bij een straf. Leg niet alleen uit waarom je zijn of haar gedrag afkeurt, maar ook welk gedrag je dan wél wilt zien.

Bronnen

  • Mensenkinderen! De 17 belangrijkste ontwikkelingsgebieden van kinderen tussen 0 en 4 jaar (en 12 belangrijke gevolgen voor hun opvoeding), Steven Pont (2012). Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam

Auteur: MP. © Copyright Applinet 2009-heden.