Anababa | Expertise voor Ouders

© Copyright Applinet Bron: https://www.anababa.nl

Belonen en straffen

Een groot deel van de tijd die je besteedt aan de opvoeding van je kind ben je bezig met het afleren van ongewenst gedrag en het aanleren van gewenst gedrag. Dat kun je op verschillende manieren doen. Straffen en belonen zijn effectieve methoden en behoren daarom tot het gereedschap van de meeste ouders. Maar hoe zet je deze maatregelen goed in?

Belonen en straffen als opvoedmiddel

Als je kind zich gedraagt zoals jij dat graag ziet, beloon je hem in de hoop dat hij dat gedrag vaker gaat vertonen. Vertoont hij gedag dat je nooit meer wilt zien? Dan kun je hem straffen. En je hoopt dat dat hem leert dat hij dat gedrag niet nog een keer mag laten zien. Vrijwel iedere ouder zet belonen en straffen in als opvoedmiddel.

Het effect van belonen en straffen op je kind

Het gedrag van je kind wordt (meestal) beïnvloed door hem te straffen en te belonen. Dat is een effect op de korte termijn. Maar wat doet straf of beloning met het zelfbeeld van je kind? En hoe verandert zijn gedrag er op de lange termijn door? In zijn boek Mensenkinderen! legt ontwikkelingspsycholoog Steven Pont uit wat voor andere en onbedoelde effecten straf en beloning op je kind kunnen hebben.

Belonen

Belonen werkt beter dan straffen. De hersenen van je kind zijn namelijk veel gevoeliger voor beloning dan voor straf. Toch is te veel belonen ook niet goed: daarvan kan je kind ‘beloningsverslaafd’ raken. Hij of zij gaat dan altijd een beloning eisen voor een normale taak.

Straffen

Soms zie je geen enkele andere uitweg meer dan je kind te straffen. Dat is niet heel erg, zolang je dat maar niet te vaak en te heftig doet. Want straffen heeft een hoop nadelen. Een kind dat vaak gestraft wordt:

  • heeft een slechter zelfbeeld,
  • ontwikkelt zich minder sociaal,
  • is minder vaak veilig gehecht,
  • is op latere leeftijd gewetenlozer,
  • presteert minder op school.

Dat komt omdat de wereld niet echt veilig aanvoelt voor een kind dat vaak wordt gestraft.

Sla je kind nooit

Slaan is een pedagogische zonde, volgens Pont. Hij zegt ook:

Over het slaan van kinderen wil ik het niet eens hebben: het verband tussen regelmatig geslagen worden en ongewenst gedrag van het kind later is groter dan tussen meeroken en kanker. Kinderen die vaker dan twee keer per maand worden geslagen, lopen 50 procent meer kans later agressief gedrag te vertonen. (uit: Mensenkinderen!, pagina 265)

Conclusie

Te veel belonen is niet goed, maar te veel straffen al helemaal niet. Wil je je kind straffen? Gebruik dan een korte, zinvolle en niet-vernederende straf. En houd in ieder geval de volgende vuistregels in je achterhoofd:

  • Beloon je kind veel vaker dan dat je hem of haar straft.
  • Gebruik nooit een vernederende of fysieke (lichamelijke) straf.
  • Geef altijd uitleg waarom je een straf gebruikt.
  • Sla je kind nooit.

Bronnen

  • Mensenkinderen! De 17 belangrijkste ontwikkelingsgebieden van kinderen tussen 0 en 4 jaar (en 12 belangrijke gevolgen voor hun opvoeding), Steven Pont (2012). Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam

Auteur: MP. © Copyright Applinet 2009-heden.