Anababa | Expertise voor Ouders

© Copyright Applinet Bron: https://www.anababa.nl

De persoonlijkheid van je kind

Tussen 6 en 12 jaar ontwikkelt je kind zijn persoonlijkheid. Wat is persoonlijkheid precies, en wat voor persoonlijkheid heeft jouw kind?

Wat is persoonlijkheid?

Iemands persoonlijkheid is het geheel van zijn eigenschappen en karaktertrekken die bepalen hoe hij zich in verschillende situaties gedraagt, hoe hij denkt en wat hem motiveert. Het is een omschrijving zonder waardeoordeel: een persoonlijkheid is niet ‘goed’ of ‘slecht’. Vaak wordt over karakter wel in die termen gedacht. Onderdeel van iemands persoonlijkheid is temperament: de algemene stijl waarin iemand zich gedraagt.

De persoonlijkheid van je kind

De persoonlijkheidskenmerken van jouw kind liggen nog niet vast; hij ontwikkelt deze op basis van zijn aanleg en onder invloed van zijn omgeving. Zijn persoonlijkheidskenmerken kunnen in de loop der jaren nog veranderen. Het is dus niet zo dat je op basis van de persoonlijkheid die je kind nu heeft, kunt voorspellen hoe hij later zal worden.

De verschillende persoonlijkheidskenmerken van kinderen

Op basis van onderzoek onderscheiden psychologen 5 hoofdgroepen van persoonlijkheidskenmerken bij kinderen. Deze komen overeen met de zogenaamde ‘Big Five’: de 5 dimensies waarmee de persoonlijkheid bij volwassenen wordt beschreven. Onder de 5 hoofdcategorieën vallen een aantal subcategorieën met bijbehorende kenmerken.

categorie 1: Extraversie

  • toenadering zoeken: ondernemend, vrij in de omgang, niet verlegen
  • positieve emotionaliteit: vrolijk, enthousiast, opgewerkt
  • sociabiliteit: populair, heeft graag mensen om zich heen, energiek

categorie 2: Vriendelijkheid

  • dominantie: wil de baas spelen, is nadrukkelijk aanwezig, wil winnen bij sport en spel
  • altruïsme: zorgzaam, vriendelijk, trouw
  • genegenheid: gevoelig, aanhankelijk, heeft behoefte aan warmte en genegenheid
  • meegaandheid: eerlijk, accepteert grenzen, niet agressief

categorie 3: Zorgvuldigheid

  • zorgvuldigheid: neemt taken serieus, heeft doorzettingsvermogen, niet gemakzuchtig
  • impulsiviteit: wil allerlei dingen tegelijk doen, druk, kan zichzelf moeilijk vermaken

categorie 4: Emotionele stabiliteit

  • stabiliteit: past zich in nieuwe situaties goed aan, heeft weinig tijd nodig om emoties te verwerken
  • zelfvertrouwen: zelfverzekerd, nergens bang voor, kan van zich af bijten
  • hanteerbaarheid: gemakkelijk, gehoorzaam, blijft niet doordrammen

categorie 5: Ontwikkeling

  • nieuwsgierigheid: interesseert zich overal voor, leergierig, denkt na over de dingen die hij meemaakt
  • schoolgerichtheid: kan op school goed meekomen, is voor op leeftijdgenoten, doet zijn best voor werk op school
  • creativiteit: fantasierijk, handig in het maken van dingen, probeert veel dingen uit
  • autonomie: regelt zijn zaakjes zelf, vraagt zelden anderen om hulp, kan goed alleen werken

Hoe werkt deze indeling?

Alle subcategorieën geven een eigenschap aan waarop je kind hoog, gemiddeld of laag kan ‘scoren’. Als je deze scores bij elkaar neemt, krijg je een score op de hoofdcategorie. Psychologen gebruiken vragenlijsten om deze scores te meten. Maar je kunt zelf misschien ook bedenken welke eigenschappen of kenmerken in welke mate op jouw kind van toepassing zijn.

Let op: Aan deze indeling hangt geen waardeoordeel. Het is niet ‘slecht’ om laag te scoren op extraversie bijvoorbeeld, of ‘goed’ om hoog te scoren op creativiteit.

Wat heb je aan deze persoonlijkheidskenmerken?

Persoonlijkheidskenmerken kunnen je helpen om het gedrag van je kind te verklaren. En om er goed mee om te gaan. Ze bieden bijvoorbeeld inzicht in de manier waarop je kind op school leert: daarbij speelt namelijk niet alleen cognitieve ontwikkeling een rol, maar ook zorgvuldigheid, impulsiviteit en nieuwsgierigheid.

Bronnen

  • Het hoofdstuk ‘Als individu de wereld in’ uit het boek Kleine ontwikkelingspsychologie deel 2: de schoolleeftijd Rita Kohnstamm (vierde druk, 2010). Uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum, Houten.
  • Persoonlijkheid en Big Five (persoonlijkheidsdimensies) op Wikipedia

Auteur: MP. © Copyright Applinet 2009-heden.