Anababa | Expertise voor Ouders

© Copyright Applinet Bron: https://www.anababa.nl

Erkenning

Erkenning betekent dat je kind zich geaccepteerd en geliefd voelt om wie hij is en wat hij voelt. Je kind de erkenning geven die hij verdient, is één van de belangrijkste en meest basale dingen die je voor hem kunt doen. Hier lees je hoe je dat doet.

Stop met opvoeden

De filosofie van omdenken is: stop met opvoeden. Als je stopt met opvoeden, kun je zien wat je kind echt nodig heeft. Naast autonomie en competentie heeft je kind ook behoefte aan erkenning.

Wat is erkenning?

Erkenning betekent dat je kind zich geaccepteerd en geliefd voelt om wie hij is en wat hij voelt. Het beste wat je kunt doen om je kind te erkennen is:

  • er voor hem zijn
  • tijd met hem doorbrengen
  • goed naar hem luisteren
  • je in hem verplaatsen.

Erkenning heeft alles te maken met de fundamentele menselijke behoefte aan veiligheid, liefde en verbondenheid. Als je kind zich erkend voelt, dan ervaart hij zijn omgeving als betrouwbaar, ondersteunend en vriendelijk.

Hoe geef je je kind erkenning?

Je kind erkenning geven gaat in 3 stappen:

  1. Je kind kennen.
  2. Je kind herkennen.
  3. Zijn gevoelens serieus nemen.

Je kind kennen

Je kind erkennen begint ermee dat je je kind kent. Dat je weet wat hem bezighoudt. Waar hij blij van wordt, waar hij bang voor is. Het enige wat je daarvoor hoeft te doen, is actief naar hem kijken en luisteren. Probeer je niet te veel als opvoeder op te stellen, maar als observeerder. Kijk naar wat je kind doet en luister naar zijn verhalen zonder meteen in te grijpen of te reageren. Zo leer je heel veel over je kind.

Je kind herkennen

De tweede stap van erkenning is: je kind laten merken dat je van hem houdt, dat je blij bent dat hij er is. Doe dat bij elke ontmoeting die je met hem hebt: ’s ochtends bij het wakker worden, als je hem ophaalt van opvang of school, als hij bij een vriendje heeft gespeeld. Heb je een lopend conflict hebt met je (opgroeiende) zoon of dochter over kamer opruimen of uitgaanstijden? Neem dan toch elke keer dat je elkaar weer ontmoet even de tijd voor een hartelijke begroeting. Daarna kunnen jullie doorpraten over wat jullie dwarszit.

Een kind heeft er niets aan om, jaren nadat het ’t ouderlijk huis verlaten heeft, te horen ‘dat je altijd van hem hebt gehouden’. Een kind heeft er wel wat aan om dat elke dag te ervaren. De manier waarop je dat kan doen is eenvoudig. Laat het bij de begroeting merken. Keer op keer. (uit: Lastige kinderen? Heb jij even geluk, van Berthold Gunster, p. 207)

De gevoelens van je kind serieus nemen

De derde stap in het erkennen van je kind is het accepteren en respecteren van zijn gevoelens. Concreter: dat je de gevoelens van je kind waarneemt zonder daarover meteen een advies of een analyse te geven.

Ga niet contrasteren

De meeste ouders hebben de neiging om zich tegen het lastige gedrag van hun kind te verzetten en zelf het tegenovergestelde gedrag te vertonen. Met als doel het probleem op te lossen: je verdrietige kind weer blij te maken of je angstige kind van zijn angst af te helpen. Contrasteren, noemt Gunster dit. Maar meestal werkt dit averechts.

Meevoelen en spiegelen

Meevoelen is een veel betere strategie. Want dan voelt je kind zich erkend. Daarvoor heb je geduld nodig. Het is namelijk best lastig om niet in te grijpen als je je kind ziet worstelen met zijn emoties. Wat je wel kunt doen, is de emoties van je kind spiegelen. Laat je kind zien dat jij je net zo voelt als hij. In feite is dat een hele natuurlijke reactie, maar vaak denken ouders dat ze dat uit opvoedingskundig oogpunt beter niet kunnen doen. Toch is spiegelen een hele goede manier om te laten zien dat je je kind begrijpt en dat je met hem meevoelt. Door jouw spiegelende gedrag voelt hij zich erkend.

Alle emoties zijn oké

Let er eens op of er binnen jouw gezin ook emoties taboe zijn. Mag je zoon huilen? Of zeg je tegen hem dat ‘grote jongens niet huilen’? Mag je dochter agressief of luidruchtig zijn? Of ‘past dat niet bij een meisje’? Elke cultuur, elke laag van de bevolking en elk gezin kent zo zijn ‘taboe-emotie’, schrijft Gunster. In sommige gezinnen mag je niet trots zijn op jezelf, in andere gezinnen mag je niet onzeker zijn of boos worden. Maar het heeft geen zin om emoties als ‘fout’ of ‘goed’ te bestempelen. Emoties zijn er nu eenmaal. Laat je kind dus gerust voelen wat hij voelt.

Door de emoties van je kind te censureren, zeggen we - zonder zoveel woorden te gebruiken - dat het kind niet klopt. Het deugt niet. Het voelt iets anders dan wat het op dat moment zou moeten voelen. En welke les trekt het kind daaruit? Dat het die emotie maar het beste niet meer kan voelen, omdat het anders niet voldoet. (uit: Lastige kinderen? Heb jij even geluk, van Berthold Gunster, p. 218)

Wat kun je doen?

Hoe kun je het lastige gedrag van je kind omdenken door zijn emoties te erkennen? Bijvoorbeeld door versterkt te spiegelen en door je kind om hulp te vragen.

Versterkt spiegelen

Je kunt de emotie van je kind laten kantelen door zelf een versterkte vorm van die emotie te laten zien. Is je kind verdrietig? Dan ben jij ineens nog verdrietiger. Is je kind bang? Dan word jij plotseling twee keer zo bang. Hoe je kind hierop reageert, is altijd verrassend. Vaak vergeet hij zijn eigen emotie en begint hij jou te troosten. Of moet hij lachen om zijn eigen verdriet.

Je kind om hulp vragen

Je kind wil erkend worden door anderen en zich met hen verbonden voelen. Maar dat gevoel werkt ook de andere kant op: hij wil die anderen zelf ook erkennen. Hij wil zich verbonden voelen met anderen. Dat kan door te beseffen dat wat hij doet nodig en nuttig is. Hoe egoïstisch en egocentrisch kinderen vaak ook lijken, soms kunnen ze je verrassen met hun vermogen tot empathie en hulpvaardigheid. Als je een lastig kind om hulp vraagt, verleg je de aandacht van zijn negatieve gedrag naar zijn positieve intenties. Daarom zal hij daar vaak positief op reageren.

Check: Gunster noemt het voorbeeld van een lastige leerling in een klas die de speciale taak kreeg om iets uit de auto van de meester te halen. Ineens voelde hij zich belangrijk en trots. Daardoor veranderde zijn gedrag van lastig in coöperatief.

Aanbevolen websites

  • Meer informatie over en voorbeelden van omdenken op de website Omdenken.nl.

Bronnen

  • Lastige kinderen? Heb jij even geluk. Omdenken in opvoeding en onderwijs (2012), Berthold Gunster. Uitgeverij A.W. Bruna, Utrecht.

Auteur: MP. © Copyright Applinet 2009-heden.