Anababa | Expertise voor Ouders

© Copyright Applinet Bron: https://www.anababa.nl

Kritiek op de voorlichting over borstvoeding

De voorlichting over borstvoeding is eenzijdig, vindt een aantal wetenschappers. Door dat eenzijdige beeld krijgen vrouwen die geen borstvoeding kunnen of willen geven, het gevoel dat ze hun kind tekortdoen. De officiële informatie over borstvoeding moet genuanceerder en evenwichtiger. Zodat vrouwen zelf een afgewogen beslissing kunnen nemen over de manier waarop ze hun kind voeden.

Wetenschappelijke kritiek op borstvoedingsvoorlichting

In 2011 kwam er voor het eerst kritiek op de manier waarop in Nederland (en in veel andere westerse landen) voorlichting wordt gegeven over borstvoeding. Hoogleraar ethiek Sabine Roeser publiceerde een wetenschappelijk artikel (in het tijdschrift Public Health Ethics) waarin ze stelt dat de voorlichting over borstvoeding eenzijdig is. De nadruk ligt alleen op de voordelen van borstvoeding. Bovendien is de boodschap dat alle vrouwen borstvoeding kunnen geven. Dit legt een enorme druk op vrouwen. Lukt borstvoeding geven om fysieke of emotionele redenen niet? Dan kun je je als nieuwbakken moeder behoorlijk schuldig voelen.

Is de informatie over borstvoeding eenzijdig?

Sabine Roeser en haar co-auteur Jessica Nihlén Fahlquist noemen een aantal punten waarop zij vinden dat de voorlichting over borstvoeding evenwichtiger kan:

Voordelen en nadelen van borstvoeding noemen

In de officiële voorlichting ligt de nadruk alleen op de voordelen van borstvoeding. Het is gratis, je hebt het altijd bij je, het is altijd op de juiste temperatuur en dergelijke. Maar aan borstvoeding zitten ook nadelen: je moet er altijd voor in de buurt van je kind blijven, niemand kan het (even) van je overnemen en het kan pijn doen. Die nadelen blijven onbelicht. Op Anababa geven we trouwens de voor- én nadelen van borstvoeding.

Nadelen én voordelen van flesvoeding noemen

Wat de officiële instanties doen voor borstvoeding, doen ze ook voor flesvoeding. Maar dan andersom: daarvan geven ze alleen de nadelen. Over de voordelen van flesvoeding hoor je vrijwel nooit iemand. Zo wordt het beeld gecreëerd dat flesvoeding slecht is. Maar dat is het helemaal niet. Flesvoeding weet moedermelk juist steeds beter te benaderen. Wij zetten de nadelen én voordelen van flesvoeding voor je op een rij.

Positieve en negatieve emoties van borstvoeding meenemen

Gelukkige en blije vrouwen bevolken het voorlichtingsmateriaal van borstvoedingsorganisaties. Vanzelfsprekend is borstvoeding omgeven met positieve emoties. Maar er is geen aandacht voor de negatieve emoties die ook gepaard gaan met borstvoeding, bijvoorbeeld als het niet lukt. Ook daar zou ruimte voor moeten zijn in de informatievoorziening rondom borstvoeding. Zodat je een realistisch beeld krijgt van wat het betekent om borstvoeding te geven.

Rol van de partner mee laten wegen

Door te focussen op borstvoeding als de enige ‘juiste’ manier om je kind te voeden, laten de officiële instanties de andere ouder compleet buiten beschouwing. Maar we willen toch juist dat vaders een actievere rol op zich nemen bij de zorg voor kinderen? Betrek ze er dan ook vanaf het eerste moment bij. Bijvoorbeeld door ze een flesje te laten geven als je dat prettig vindt. Zo krijgt de vader ook een kans om op deze manier een band met zijn kind op te bouwen.

De gezondheidsvoordelen niet overdrijven

Er zijn een hoop gezondheidsvoordelen die worden geassocieerd met het geven van borstvoeding. Maar een hoop van die voordelen zijn helemaal niet onomstotelijk bewezen. Voor elke studie die een relatie aantoont tussen borstvoeding en een gezondheidseffect, bestaat er minstens één studie die het tegendeel aantoont. Het zou goed zijn als borstvoedingsinstanties iets terughoudender zijn in het propageren van de gezondheidsvoordelen van borstvoeding.

‘Natuurlijk’ is niet altijd beter

We hebben de neiging om alles wat ‘natuurlijk’ is, als goed te beschouwen. En alles wat ‘kunstmatig’ is (of het resultaat van technologie) als slecht. Ook borstvoedingsinstanties maken gebruik van deze redenering. Toch klopt dat niet: er is heel veel in de natuur dat slecht voor ons is. Zo bestaan er talloze gifstoffen en ziektes waar we als mensen beducht voor moeten zijn. Tegelijk hebben we een groot deel van ons welzijn en onze welvaart te danken aan technologische vooruitgang. Denk bijvoorbeeld maar aan brillen, centrale verwarming, auto’s en vliegtuigen. Het argument dat borstvoeding natuurlijk is en daarom beter dan kunstmatige flesvoeding, houdt dus geen stand.

Individueel welzijn mag boven collectief welzijn gaan

Vanuit het oogpunt van de gezondheid van de hele bevolking is het logisch dat een regering borstvoeding promoot. Want collectief gezien is borstvoeding geven beter voor de volksgezondheid. Maar zodra een borstvoedingsorganisatie dit standpunt hanteert, gaat zij voorbij aan het individuele welzijn van de vrouw die problemen heeft met het geven van borstvoeding. Als een moeder zo veel problemen heeft dat het haar gezondheid en/of welzijn aantast, dan zou zij haar individuele welzijn voorrang moeten kunnen geven boven het collectieve belang van borstvoeding. Zij moet die beslissing zelf kunnen nemen. Dat zou explicieter in de voorlichting over borstvoeding naar voren moeten komen.

Kolven is geen gelijkwaardig alternatief

Als borstvoeding geven grote problemen oplevert, dan is kolven in de ogen van de borstvoedingsinstanties het enige gelijkwaardige alternatief. En dat klopt niet helemaal: met kolven verdwijnen een hoop van de voordelen van rechtstreeks borstvoeding geven. Er komen zelfs een aantal nadelen bij, die met name te maken hebben met het hygiënisch bewaren van afgekolfde moedermelk.

Ruimte voor emotionele overwegingen

Sommige vrouwen kunnen slecht tegen de afhankelijkheid van hun borstgevoede baby. Zij voelen zich niet meer autonoom en niet meer vrij om te gaan en staan waar ze willen. Ze worden overweldigd door de constante behoefte van hun baby om bij ze in de buurt te zijn en willen daarom graag wat meer afstand. Een fles kan benadrukken dat moeder en kind twee onafhankelijke wezens zijn. Ook voor vrouwen met een misbruikverleden of een eetstoornis kan borstvoeding geven enorm confronterend zijn. Dit kunnen valide redenen zijn om geen borstvoeding te geven. Borstvoedingsinstanties zouden meer ruimte moeten geven voor dit soort overwegingen.

Laat moeders zelf beslissen wat een reden is om te stoppen met borstvoeding

De huidige voorlichting over borstvoeding ziet vrouwen niet als autonome mensen die zelf een afgewogen beslissing kunnen nemen voor zichzelf en hun gezin over het al dan niet geven van borstvoeding, vindt Roeser. Borstvoeding geven is een hoogst persoonlijke aangelegenheid. Als je geen borstvoeding kunt of wilt geven, dan kun je al snel een slechte moeder voelen. Alsof je het belang van je kind niet op nummer één hebt staan. Dat komt hard aan, zeker als het je eerste kind is. Bovendien blijft de andere ouder volledig buiten beeld. Daarom pleiten Roeser en Falhquist voor een genuanceerde voorlichting over borstvoeding, met alle (positieve, negatieve én emotionele) aspecten van borstvoeding en flesvoeding. Zodat vrouwen hun eigen keuze kunnen maken.

Bronnen

  • Borstvoeding is niet alleen maar goed, artikel over het onderzoek van Sabine Roeser in Trouw (30 juli 2011)
  • Blog van Sabine Roeser op de website van het Rathenau Instituut (niet meer online)
  • Ethical problems with information on infant feeding in developed countries, het wetenschappelijke artikel van Sabine Roeser en Jessica Nihlén Fahlquist

Auteur: MP. © Copyright Applinet 2009-heden.